Wouter Horst, scheidsrechter in Zweden

Vorig jaar emigreerde ons lid Wouter Horst naar Zweden, samen met zijn Erika en de kids. Inmiddels is hij gesetteld en heeft ook het scheidsrechteren weer opgepakt. Maar hoe is dat in Zweden? Wat zijn de verschillen met Nederland? Op ons verzoek schreef Wouter onderstaand artikel voor ons clubblad De Aftrap en deze site. Wouter, bedankt voor deze leuke bijdrage!

Hej allihopa!

Hoe gaat het bij jullie op de Groningse klei? Na 9 maanden gaat het hier in het noorden super. We hebben, na 4 tot 5 maanden bij mijn schoonouders te hebben gewoond, helemaal ons plekje gevonden (zie foto). Het huis heeft een kelder van circa 80m2, de beneden- en bovenverdieping samen zijn rond de 170 m2. Het stuk grond dat erbij hoort is net geen 1500m2. Naast het huis is echter nog een stuk vrij grond, wat vroeg bouwkavel was. Hier zal echter in de toekomst niet meer worden gebouwd. Dit is nog eens een stuk van 2500 tot 3000 m2. Leuk voor de kinderen om in de toekomst te spelen.

zweeds huis

Sinds begin augustus 2018 ben ik hier volop aan het werk. In oktober heb ik een contract gekregen voor onbepaalde tijd, wat hier vrij uniek is. In Nederland moet je na drie tijdelijke contracten een vast contract krijgen. Hier is dit eigenlijk oneindig en hoeft de werkgever helemaal niks. Bij het schrijven van dit verhaal is het begin mei en begint de temperatuur op te lopen, wordt het beter weer en verdwijnen ook de laatste sneeuwbulten. Sinds eind maart hebben we eigenlijk al geen last meer in het verkeer van de sneeuw, maar de hoge bulten smelten wat langzamer. Helemaal geen last is het ook niet. Tijdens onze vakantie begin mei viel er nog even 3 cm sneeuw, ongeveer drie kwartier ten zuiden van ons. In maart ben ik begonnen met Zweedse lessen. Eigenlijk sprak ik de basis al vrij aardig, alleen op het werk was het toch vrij lastig. Nu drie á vier maanden verder begin ik het aardig onder de knie te krijgen en begin het vloeiende te komen. Eerst nadenken, vertalen en vervolgens antwoorden hoeft niet meer.

Erika is gelijk toe we hier waren begonnen met fluiten in de zaal. Voor mij was er niet gelijk sprake van een vast contract. Het zou zelfs zo kunnen zijn dat ik vanwege het weer er zo 4 tot 5 maanden uit moest. Om toch een beetje inkomsten te generen besloot Erika futsall te gaan doen. Nu het over voetbal gaat. Hoe doen ze dat hier in Zweden nou eigenlijk? Sneeuw, koud en een totaal ander land dan Nederland. Allereerst al qua oppervlakte.

De organisatie
Er zijn verschillende districten in Zweden. Je hebt de landelijke organisatie, voor Allsvenskan, Superettan en de 1e divisie noord en zuid. Daaronder heeft de 2e divisie 6 competities verdeeld over het land. De divisie 3 heeft 12 competities over heel Zweden. Vanaf de 4e divisie zijn er per district competities. Deze districten zijn in grootte verschillend. Rondom Stockholm zullen ze kleiner zijn, omdat erin de stad wellicht al 14 clubs zijn gevestigd. Totaal over heel zweden zijn er 24 districten. Het district waar Erika en ik nu in fluiten heeft zowel drie mannen als vrouwen competities en nog enkele jeugd. Het district is ongeveer 130 km lang van Zuid naar Noord en breed van Oost naar West. Meer over de competities kun je vinden op Wikipedia (Swedish_football_league_system).

Niveau
Zweden                              Nederland
Allsvenskan       –              Eredivisie
Superettan         –              Keukenkampioen
1e divisie             –              Keukenkampioen
2e divisie             –              2e divisie
3e divisie             –              2e divisie
4e divisie             –              3e divisie / Hoofdklasse
5e divisie             –              1e klasse
6e divisie             –              2e / goede 3e klasse

Voorbereidingen op seizoen 2019
Waar in Nederland vanaf eind augustus/begin september begonnen wordt met voetballen, loopt hier dan het seizoen ten einde. In oktober zijn de competitiewedstrijden voorbij en worden er nog enkele laatste afrondende wedstrijden gespeeld. Dan gaan we hier naar binnen. Futsall of indoor voetbal. Het begint dan ook te vriezen en sneeuwen,  en met een meter sneeuw is het lastig voetballen. Ik had besloten me eerst op werk en woonruimte te gaan richten, alvorens ik zou gaan fluiten. Echter het laatste weekend van januari was het dan zover. De scheidsrechterscursus voor het nieuwe seizoen. Twee dagen in een hotel theorie behandelen. Het is net Ameland, maar dan zonder buitenactiviteiten. Kosten? €200,-. Op het programma: spelregeltoets, behandelen beelden, discussies voeren, verduidelijking nieuwe spelregels  en uiteraard de gezellige avond.

De vrijdag voor aanvang van dit weekend moest de Fitnesstest gelopen worden. Ik dacht nog, zonder training? Er lag immers zoveel sneeuw, dat echt hardlopen buiten er niet bij was. Gelukkig was ik één van de vijf die slaagde. Onder de vijf die hem haalde zat ook nog een assistent uit het professionele voetbal.

Na het weekend was het wachten op de eerste oefenwedstrijden van het seizoen. Alles, maar dan ook alles gaat via de bond. Het is niet van ‘hé we spelen zaterdag tegen de buren, wil je een gehaktbal en een biertje verdienen?’ Nee, alles officieel via de bond. De kosten voor de scheidsrechter worden wel gehalveerd. Daarover later meer. Aangezien we nog steeds sneeuw hebben en het nog steeds sneeuwt kunnen we enkel op één van de weinig verwarmde velden voetballen. Dit betekent in sommige gevallen om 9 uur aanvang voor een 4e divisie wedstrijd.

zweden sneeuw

Scheidsrechter of assistent?
In Nederland moeten we vaak een keuze maken. Scheidsrechter of assistent. Hier is het allebei. Dit is voor het feit dat er altijd iemand is die de scheidsrechter kan vervangen. In zo’n geval is een assistent meer of minder niet erg. De wedstrijd wordt uitgespeeld. Ook voor de samenwerking loopt het beter. De assistent weet wat een scheidsrechter doorstaat en andersom ook. Wanneer moet je elkaar helpen. Door het zelf te ondervinden als assistent weet je hoe lastig het soms is als scheidsrechter en andersom ook. Een goed punt, alleen moet ik er nog aan wennen.

Ik heb nu enkel het papiertje voor stap 1, dus fluiten mag ik alleen op 5e en 6e divisie niveau mannen en 2e divisie vrouwen. Erika heeft voor het vertrek naar Nederland ooit de cursus gedaan voor stap 2 dus die zou bij het halen van de zwaardere fitnesstest 4e divisie mannen en 1e divisie dames mogen fluiten. Als assistent mag ze acteren op het 2e en 3e divisie niveau bij de mannen. In juni zal ik de cursus volgen voor stap 2 en dan hopelijk na de zomerstop mag ik ook 4e divisie mannen en 1e divisie vrouwen fluiten.

De rapportage gaat ook in teamverband. Ze vinden de teamprestatie hier heel belangrijk. Na de wedstrijd kun je zo maar een half uur tot uur na praten over situaties die zijn voorgevallen gedurende de wedstrijd. De waarnemer krijgt zo ook een beeld van hoe het arbitrale team de wedstrijd heeft beleefd en snapt wellicht situaties of beslissingen dan ook beter. Eerst dacht ik ow dit is wel apart, maar achteraf ben ik wel positief. Er zijn nu een aantal situaties geweest die je gelijk kunt bespreken, wat veel opheldering geeft.

Wouter en Erika

Hoe gaat een wedstrijd er nou aan toe? 
Allereerst spreekt de scheidsrechter met de assistenten af hoe laat aanwezig te zijn. Dit is vaak uur tot uur en een kwartier. Het mooie is dat je vaak al met elkaar in de auto zit naar de wedstrijd. Het is hier verplicht om samen te rijden. Diegene die het verste weg woont (yes, altijd de pineut) rijdt en haalt de andere twee op van huis of bij een plek die op de route ligt. Het komt dus niet vaak voor dat de overige twee teamleden kilometers schrijven. Omdat de afstanden zo groot zijn, drukt dit de kosten (later meer) heel veel voor de clubs.

Een bestuurskamer kennen we niet hier in Zweden. Een uur voor de aftrap komt er leven op het sportpark en gaan we direct naar de kleedkamer. Er staat drinken en een broodje of Zweedse fika en dat is het. Voorafgaand aan de wedstrijd worden de teams opgehaald en gaat het arbitrale trio het veld op ter hoogte van de middenlijn. Door de scheidsrechter wordt er een keer geblazen en zo weet iedereen de wedstrijd gaat beginnen.

Na het laatste fluitsignaal gaat de arbitrage op de hoogte van de middenlijn staan. Spelers geven elkaar netjes een hand en komen vervolgens net zoals de gehele staf langs. Iedereen bedankt elkaar voor de wedstrijd. Goed of slecht, iedereen doet het voor zijn of haar lol.

Nazitten in de kantine is er niet bij. Sommige verenigingen hebben niet eens een kiosk/kantine. Er is dan hooguit iemand die een treetje drinken en een grote thermoskan met koffie mee heeft. Je betaalt via de telefoon en dat is het. Geen vrijwilliger, geen koffie of drinken. Toeschouwers nemen het dus ook vaak zelf van huis mee.

Wat verdient dat nou?
Vaak heb ik meegemaakt dat bij ledenavonden de vraag aan het einde komt wat dat nou oplevert. Hier in Zweden liggen de onkostenvergoedingen wel stukken hoger dan in Nederland. De kilometervergoeding is ongeveer gelijk met €0,28. De wedstrijdvergoedingen zijn echter stukken hoger. In de top gaat het geloof ik ook zoals in Nederland, dat de status van de wedstrijd uit maakt. Vanaf de 2e divisie is het op amateurbasis. Hier is op alle niveaus verschil tussen de scheidsrechter en assistent-scheidsrechter. *De bedragen zijn afgerond op hele getallen

Wedstrijdniveau Scheidsrechter Assistent-scheidsrechter
2e divisie mannen € 162,- € 97,-
3e divisie mannen € 122,- € 73,-
4e divisie mannen € 78,- € 57,-
5e divisie mannen € 68,- € 50,-
1e divisie dames € 93,- € 60,-
2e divisie dames € 67,- € 49,-
Overige senioren € 60,- € 44,-
Hoogste jeugd 19 jaar € 93,- € 60,-

Naast de wedstrijdvergoeding en reiskostenvergoeding is hier ook nog reistijdvergoeding. Wanneer je 80 km of meer enkele reis moet rijden, krijg je nog eens € 12,50 extra. Moet je 150 km enkele reis rijden krijg je €20,-

Dit is mijn verhaal over het fluiten in Zweden. Ondanks dat ik nog niet alle juiste papieren heb, mocht ik al een paar mooie potjes fluiten. En staan weer mooie wedstrijden gepland. Hier krijg je aan het einde van de maand alle wedstrijden voor de volgende maand. Dit zijn er zo 7 tot 9 per maand. Je bent dus ongeveer 2 á 3 wedstrijden in de week actief, zowel als SR als ASR.

Willen jullie meer weten over het fluiten laat mij weten. Wellicht kan ik ze één op één op beantwoorden. En anders maak ik er gewoon een vraag en antwoord van voor de volgende aftrap lijkt mij leuk.

Tack för att du läste!

Wouter